Της Δέσποινας Κανελλή – Κορδόση*
Χειμώνας του 1822. Η επανάσταση στην Ελλάδα καλά κρατεί! Το Μεσολόγγι ξεσηκωμένο βρίσκεται πολιορκημένο από τον Ομέρ Βρυώνη και τον Κιουταχή! Οι μπάλες των κανονιών καταστρέφουνε την πόλη. Οι φλόγες ανεβαίνουνε ψηλά και φωτίζουνε τη νύχτα.
Στην Ζάκυνθο, ένας 24χρονος νεαρός κάθεται στο λόφο του Στράνη και αγναντεύει το πέλαγος. Στο βάθος του ορίζοντα ξεπροβάλλουνε οι φλόγες του πολέμου. Είναι το Μεσολόγγι. Οι λάμψεις του, σπίθες έμπνευσης για τον Σολωμό. Συμπάσχει με τους αγωνιστές
και με τα μάτια της ψυχής του μετακομίζει στο αλωνάκι των πολιορκημένων. Και υποκλίνεται στην γενναιότητα των μαχητών.
Διέκρινε την ώρα που πλησίαζε, τη στιγμή που τα ανθρώπινα τελείωναν και τα υπερανθρώπινα ξεπρόβαλαν.
Για την Ελευθερία. Γι αυτήν την όμορφη γυναίκα, την ποθητή και την μαγεύτρα.
Την ήξερε ο ποιητής !
«Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή
Σε γνωρίζω από την όψη που με βία μετράει την γη» !
Την ύμνησε με 158 στροφές και το ποιητικό του αριστούργημα ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 1823.
«Ύμνος εις την Ελευθερίαν».
1825. Στο πολιορκούμενο Μεσολόγγι! Εκεί πρωτοτυπώθηκε!
Στο τυπογραφείο του φλογερού φιλέλληνα Μάγερ, του πολεμικού ανταποκριτή των συρράξεων, όπως θα τον αποκαλούσαμε σήμερα. Εκεί στο τυπογραφείο των «Ελληνικών Χρονικών», της εφημερίδας που κατέγραψε τις ηρωικές στιγμές των πολιορκιών της πόλης που τόσο πολύ αγάπησε.
Πόση ανάγκη είχαν οι Έλληνες από το δοξαστικό αυτό ποίημα! Τους άξιζε η τιμή! Κάποιος έπρεπε να γράψει γι αυτήν την παρέα των μικρών που έγιναν μεγάλοι και σήκωσαν ανάστημα μπρος στην τεράστια οθωμανική αυτοκρατορία.
1826. Το Μεσολόγγι πέφτει. Δύο χρόνια αργότερα ο ποιητής μετακομίζει στην Κέρκυρα. Η πνευματική ελίτ του νησιού τον υποδέχεται με δόξες και ο Μάντζαρος με διαφορετικές εκδοχές μελοποιεί τον Ύμνο ενώ μία από αυτές, που έχει ρυθμό εμβατηρίου, το 1861 επί βασιλείας Γεωργίου Α΄, καθιερώνεται ως ο εθνικός ύμνος της Ελλάδας .
2023. Διακόσια ολόκληρα χρόνια από την συγγραφή του ο «Ύμνος» έρχεται πίσω στον τόπο που ενέπνευσε τον ποιητή. Αυτή την φορά με νέο ένδυμα. Με αυτό των εικαστικών τεχνών.
Οι 158 στροφές του εμπνέουν καλλιτέχνες που ζωγραφίζουν την Ελευθερία, κεντούν την Αυταπάρνηση, εικονοποιούν τις Μεγάλες Ιδέες και δημιουργούν ισάριθμα έργα τέχνης πάνω σε καμβάδες, σε ξύλα, σε υφάσματα, σε μέταλλα, σε γύψο, σε πλέξι γκλάς…. τα οποία, με την επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Ίριδος Κρητικού, εκτίθενται και πλημυρίζουν το Ιστορικό Μουσείο «Διέξοδος» στο Μεσολόγγι.
Με αυτήν την μέγιστη έκθεση « Ύμνος εις την Ελευθερίαν» ξεκίνησαν φέτος οι Γιορτές Εξόδου. Η νύχτα των εγκαινίων εισήγαγε τους επισκέπτες στην μεγαλειώδη πράξη αυταπάρνησης, του ήθους και της αξιοπρέπειας των Μεσολογγιτών που τους οδήγησε στην ΕΞΟΔΟ.
Μία απλή διήγηση των γεγονότων που διαδραματίστηκαν μέχρι το 1826 στην μικρή πόλη του Μεσολογγίου γεννά ένα κόμπο στο λαιμό που καίει από συγκίνηση και πόνο για ό,τι συνέβη και που ο Μάγερ, κατάγραψε στην εφημερίδα του «Ελληνικά Χρονικά». Από την 1η Ιανουαρίου του 1824 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1826 κυκλοφόρησε μέσα από το πολιορκημένο Μεσολόγγι 226 φύλλα!
Το τυπογραφείο του ανατινάχτηκε. Ο ίδιος σκοτώθηκε κατά την Έξοδο. Το έργο του όμως διασώθηκε. Πόση συγκίνηση νιώθει κάποιος αντικρίζοντας τα πρωτότυπα φύλλα των «Ελληνικών Χρονικών» στην 2η έκθεση «ΜΑΓΕΡ - ο Ελβετός, ο Μεσολογγίτης, ο Δημοσιογράφος» που φιλοξενεί η «Διέξοδος» στους χώρους της.
Η ΕΣΗΕΑ αποτίωντας φόρο τιμής σε αυτήν την ξεχωριστή προσωπικότητα, ανέσυρε από τα αρχεία της σπάνιο υλικό και κατέφερε μέσα από μία προσεγμένη εικαστική αφήγηση να αγγίξει το θυμικό μας ενημερώνοντάς μας ταυτόχρονα για το μεγαλείο του ανδρός. Του νεαρού Ελβετού που αγαπούσε την ζωή και την ζούσε με όλες τις εντάσεις της, που εγκατέλειψε την κοσμοπολίτισσα Ευρώπη για να έλθει στο Μεσολόγγι. Την πόλη που ερωτεύτηκε, που έγινε ένα σώμα με τους ντόπιους, που πολέμησε μαζί τους, που κατέγραψε τον ιερό τους αγώνα μέσα στη φωτιά και τον θάνατο και που της έδωσε τη ζωή του υπερασπιζόμενος τα μεγάλα του ιδανικά.
Οι δύο εκθέσεις που φιλοξενεί μέχρι τις 30 Απριλίου η «Διέξοδος» μας αφήνουν επίγευση χαράς και αισιοδοξίας γιατί ξέρουμε ότι μπορούμε να είμαστε «Μεγάλοι» μέσα από την καθημερινότητά μας.
Υπερήφανοι ως Έλληνες! Ελεύθεροι ως άνθρωποι!
*Η Δ. Κ είναι δασκάλα, Μcs Δημόσιας Ιστορίας
