Μια προσφορά του γλύπτη Άγγελου
Παναγιωτίδη
στη γενέτειρά του
στη γενέτειρά του
Του Νίκου Χούτα *
Η ελιά διασυνδέεται με την ελληνική
χερσόνησο, τον ελληνικό πολιτισμό και τους Έλληνες διαχρονικά. Σύμβολο ειρήνης,
γονιμότητας, ευημερίας αλλά και της αθλητικής νίκης για την αιώνια δόξα,
κατέχει κεντρική θέση στη διατροφή, τις παραγωγικές δραστηριότητες και τις
παραδόσεις των λαών της λεκάνης της Μεσογείου. Για το ελληνικό κοσμοσύστημα
είναι ένα δέντρο ιερό το οποίο τόσο στην αρχαία όσο και στην νεοελληνική τέχνη
έχει κυριολεκτικά αποθεωθεί.
Οι ελαιότοποι της Ελλάδας ζουν τους
ανθρώπους της, συγκεντρώνουν μνήμες, εμπνέουν την καλλιτεχνική δημιουργία. Στην
Αμφιλοχία μεταπολεμικά και ακόμη περισσότερο μετά την διακοπή της καλλιέργειας
καπνού δόθηκε πολύ μεγαλύτερο βάρος στην ελαιοπαραγωγή. Οι ελαιώνες της
Αμφιλοχίας απλωμένοι στα προσχωσιγενή εδάφη της, στις πλαγίες των λόφων της
δίπλα σε ασβεστολιθικούς βράχους και στη θάλασσα του Αμβρακικού προσελκύουν για
δεκαετίες την ανθρώπινη φροντίδα. Έχει επίσης ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο
εισηγητής της ελαιοκομίας και ελαιουργίας στην Ελλάδα, καθηγητής της Γεωπονικής
Σχολής της Αθήνας, Διομήδης Σαρακωμένος, γεννήθηκε στην Αμφιλοχία (1857 1927).
Το έργο του «Ελληνική Ελαία» αποτελεί την αφετηρία για την επιστήμη της
ελαιοκομίας στην ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα.
Οι σκέψεις αυτές πλαισιώνουν την
εγκατάσταση -στις 28 Ιουλίου 2018- του πρώτου γλυπτού έργου τέχνης στον δημόσιο
χώρο της Αμφιλοχίας και μάλιστα στο πιο κεντρικό της μέρος. Ο κυκλικός κόμβος,
το σημείο όπου και διασταυρώνονται οι κατευθύνσεις προς την Ήπειρο, βόρεια, τη
Λευκάδα, δυτικά, το Αγρίνιο, το Μεσολόγγι και την Πάτρα, νότια, ήταν για
δεκαετίες ένα πέρασμα στον δυτικό άξονα της χώρας, μία πύλη από τη δυτική
Στερεά Ελλάδα στην Ήπειρο. Η κατασκευή και λειτουργία της Ιόνιας Οδού, με την
παράκαμψη της πόλης, έκλεισε έναν κύκλο αυξημένης επιβατικής κίνησης, ανοίγοντας
αναπόδραστα ένα νέο.
Το γλυπτό ελιάς του καταξιωμένου
Αμφιλοχιώτη γλύπτη Άγγελου Παναγιωτίδη, «η Ελιά της Αμφιλοχίας», στέκει αγέρωχη
προσελκύοντας με τρόπο φυσικό το ανθρώπινο βλέμμα. Σε μια νοητή ευθεία που
ενώνει τη λίμνη Αμβρακία με τον Αμβρακικό κόλπο, εκεί όπου τέμνονται οι οδοί
Νικολάου, Γεωργίου και Ανδρέα Στράτου, ένα κατά κυριολεξία τρίστρατο, η ελιά
του Άγγελου προβάλλει σαν κόσμημα. Τη νύχτα η ελιά φαντάζει ολόχρυση με φόντο
τη θάλασσα.
Τεχνίτης του μετάλλου ο Άγγελος διέτρεξε μια αξιοθαύμαστη πορεία. Από το 1995 όταν παρουσίασε για πρώτη φορά τη γλυπτική φόρμα «δέντρο ελιάς» μέσα σε λιγότερο από δέκα χρόνια πέτυχε την καλλιτεχνική απογείωση με τα έργα του να γίνονται αντικείμενο θαυμασμού από τον κόσμο, τους φιλότεχνους και τους συλλέκτες. Διακριτή στιγμή της όλης του πορείας η δημιουργία «Ελιά, το δέντρο της Αθήνας» και η έκθεση της καθ’ όλη τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας στο πάρκο των χορηγών στο Παλαιό Φάληρο. Το έργο, ύψους 3,30 μέτρων έχει 5.000 ορειχάλκινα φύλλα. Η επισκεψιμότητα στο σημείο της έκθεσης του έργου ήταν εντυπωσιακή ενώ 5.000 άτομα έγραψαν στο φύλλα του το όνομά τους. Για την προσφορά του στους Ολυμπιακούς Αγώνες ο Άγγελος βραβεύτηκε από την UNESCO. Έργα του εξάλλου εκτίθενται σε Αθήνα, Μεσολόγγι, Σπάρτη, Πρέβεζα, Φολέγανδρο, Χανιά αλλά και στην Λοζάννη, την Κωνσταντινούπολη, τη Νέα Υόρκη και το Πεκίνο. Με την «Ελιά, της Αμφιλοχίας» ο Άγγελος, άνθρωπος χαρισματικός και ταπεινός, επιστρέφει στον γενέθλιο τόπο του, στην πρώτη πηγή της έμπνευσής του, δωρίζοντας ένα κομμάτι του ταλέντου του. Ύψους 3μ., με κορμό από χαλκό και 10.000 ορειχάλκινα φύλλα, η «Ελιά, της Αμφιλοχίας» μια γλυπτική σύνθεση δωρική με κυρίαρχη παράλληλα εκφραστική δυνατότητα σ’ ένα σημείο πολλών διασταυρούμενων συναντήσεων διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά της γλυπτικής μνημειακότητας στο δημόσιο χώρο της πόλης. Το έργο του Άγγελου είναι πλέον δημόσια περιουσία, κομμάτι της ίδιας της πόλης που δείχνει να ατενίζει το μέλλον της, επανορίζοντας την ταυτότητά της.
Τεχνίτης του μετάλλου ο Άγγελος διέτρεξε μια αξιοθαύμαστη πορεία. Από το 1995 όταν παρουσίασε για πρώτη φορά τη γλυπτική φόρμα «δέντρο ελιάς» μέσα σε λιγότερο από δέκα χρόνια πέτυχε την καλλιτεχνική απογείωση με τα έργα του να γίνονται αντικείμενο θαυμασμού από τον κόσμο, τους φιλότεχνους και τους συλλέκτες. Διακριτή στιγμή της όλης του πορείας η δημιουργία «Ελιά, το δέντρο της Αθήνας» και η έκθεση της καθ’ όλη τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας στο πάρκο των χορηγών στο Παλαιό Φάληρο. Το έργο, ύψους 3,30 μέτρων έχει 5.000 ορειχάλκινα φύλλα. Η επισκεψιμότητα στο σημείο της έκθεσης του έργου ήταν εντυπωσιακή ενώ 5.000 άτομα έγραψαν στο φύλλα του το όνομά τους. Για την προσφορά του στους Ολυμπιακούς Αγώνες ο Άγγελος βραβεύτηκε από την UNESCO. Έργα του εξάλλου εκτίθενται σε Αθήνα, Μεσολόγγι, Σπάρτη, Πρέβεζα, Φολέγανδρο, Χανιά αλλά και στην Λοζάννη, την Κωνσταντινούπολη, τη Νέα Υόρκη και το Πεκίνο. Με την «Ελιά, της Αμφιλοχίας» ο Άγγελος, άνθρωπος χαρισματικός και ταπεινός, επιστρέφει στον γενέθλιο τόπο του, στην πρώτη πηγή της έμπνευσής του, δωρίζοντας ένα κομμάτι του ταλέντου του. Ύψους 3μ., με κορμό από χαλκό και 10.000 ορειχάλκινα φύλλα, η «Ελιά, της Αμφιλοχίας» μια γλυπτική σύνθεση δωρική με κυρίαρχη παράλληλα εκφραστική δυνατότητα σ’ ένα σημείο πολλών διασταυρούμενων συναντήσεων διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά της γλυπτικής μνημειακότητας στο δημόσιο χώρο της πόλης. Το έργο του Άγγελου είναι πλέον δημόσια περιουσία, κομμάτι της ίδιας της πόλης που δείχνει να ατενίζει το μέλλον της, επανορίζοντας την ταυτότητά της.
*Ο κ. Νίκος Χούτας είναι ιστορικός – δρ. Νεότερης Ιστορίας
