Μίμοι εκ μίμων* ή το θεατρικό μπουλούκι

                                                Του Γιάννη Μπαρδάκη *

        Το  θεατρικό μπουλούκι στο λεξικό αναφέρεται ως ο περιφερόμενος θίασος. Απαξιωτικός τίτλος. Στη θεατρική ορολογία προσδιορίζει τους δευτερεύοντες θιάσους. Όμως το θεατρικό μπουλούκι  ήταν ένα πολιτισμικό φαινόμενο, συνέχεια του Διονυσιακού θιάσου της αρχαιότητας και της Comedia dell’ Arte του μεσαίωνα.

Βιβλίο – Αναγνώστης, μια σχέση φιλότητας

Της Ελένης Πλακίδα *

   Αγαπώ τα  βιβλία μου,  γιατί… αγαπώ  το βιβλίο.

  Πολύ συχνά  λέω στους  μαθητές μου  ότι μόνο με το  βιβλίο θα σώσουν  την αξιοπρέπεια  της συνείδησής τους.

   Πολιορκούμενοι  στενά  από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, σε μια  εποχή  πολιτικά σκοτεινή,  ηθικά  υποβαθμισμένη,  νεκρή ως  προς τη φαντασία  και τ’ όνειρο,  με έναν  παρεκκλίνοντα  πολιτισμό που δεν εγγυάται το αύριο, σ’ έναν κόσμο χαώδη όπου η μετριότητα ανακηρύσσεται  νικητής, μόνη ελπίδα και σανίδα  σωτηρίας μένει  το βιβλίο.

Απόδραση στο Χρόνο

Του Ευάγγελου Γ. Σακκέλιου *

  Πρόσωπα γκρίζα. Ώμοι κυρτοί. Χέρια με ρόζους. Ρυτίδες. Γέλια. Εξώθυρα και μονοπάτια. Ένα κλείσιμο του ματιού στον χρόνο σε φόντο ασπρόμαυρο. Είναι ο κόσμος που αιχμαλώτισε ο φακός του δημιουργού στην γενέθλια πόλη των δικών του. Μια πατριδογνωσία της λιμνοθάλασσας. Της μελαγχολίας του Μεσολογγίου που έγινε ένα με την πόλη.

Η ταφή του Μπότσαρη και η ανέγερση του μνημείου του στο "περιβόλι" των αγωνιστών

 Του Αλτάνιου Κλεισοβίτη*

Ο Μάρκος Μπότσαρης, ο ήρωας της Επανάστασης με το εξαίρετο ήθος, παρά το ότι σκοτώθηκε στο Κεφαλόβρυσο Καρπενησίου δεν θάφτηκε εκεί, αλλά αμέσως μετά το θάνατό του στις 9 Αυγούστου 1823, μεταφέρθηκε στο Μεσολόγγι, δηλαδή στον τόπο τον οποίο ο αγνός και θαρραλέος αυτός αγωνιστής θεωρούσε δεύτερη πατρίδα του και ποικιλότροπα του είχε συμπαρασταθεί από το 1822 με την πρώτη του πολιορκία.

Η τυχερή Γενιά

Του Γιώργου  Σαρρή*

 Όταν  επιστρέφω στις  αναμνήσεις των παιδικών μου χρόνων, κι αυτό γίνεται συχνά όσο τα χρόνια προχωρούν, αναλογίζομαι πόσο ευνοημένος υπήρξα για την χρονική περίοδο που ήρθα στη ζωή και μάλιστα από γονείς απλούς και σεμνούς,  ανθρώπους του μόχθου.

Η εξοδίτισσα Ελένη Στάικου επιστρέφει στον τόπο της...

Της Μαρίλης Χαραμή

  Κοιτώ το γιλέκο το περίτεχνο και προσπαθώ μέσα από τα μισάνοιχτα κουμπάκια του να ψηλαφίσω τον χτύπο της καρδιάς της. Γυρίζω πίσω 192 χρόνια και τη βλέπω εκείνο το πρωινό του Λαζάρου ν' ανοίγει το σεντούκι και να βγάζει στο φως την καλή της τη φορεσιά. Εκείνη που θα φορούσε στο γάμο της. Είναι μόλις 20 χρονών. Ένα παιδί για την εποχή μας. Μια γυναίκα για τότε. Τα παλικάρια στα μέρη της είναι κι αυτά άντρες. Στα 23 τους ήταν ήδη εκλεγμένοι στρατηγοί. Όπως ο Θανάσης ο Ραζη-Κότσικας ο άνδρας αγαπημένης παιδικής της φίλης.

Το Φαινόμενο "Έξοδος"

Της Ακακίας Κορδόση*

  Διαπιστώνω συχνά με θλίψη μου πως η Έξοδος του Μεσολογγίου, ένα συγκλονιστικό γεγονός που έχει γίνει μόνο στην Ελλάδα, είναι άγνωστο στους Έλληνες. (Το γνωστό κλισέ «η Έξοδος του Μεσολογγίου» δεν λέει τίποτε – ηρωικές πράξεις έχουν γίνει σ΄ όλη την Ελλάδα). Και τους είναι άγνωστο, γιατί η πολιτεία δεν τους το έχει διδάξει στα σχολεία της, όχι στο μάθημα της ιστορίας αλλά σε ειδικό μάθημα ήθους, πολιτισμού και αξιοπρέπειας, που είχε την υποχρέωση να καθιερώσει.

«Παιδιά μ’ μας λείπ’ ο Κότσικας μας λείπ’ ο Αρχηγός μας»

Του Κωνσταντίνου Σταμάτη *

  Ο Αθανάσιος Ραζή-Κότσικας αποτελεί μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και ίσως τη σημαντικότερη μορφή του Μεσολογγίου, καθώς έπαιξε καθοριστικό ρόλο  στις εξελίξεις κατά τη διάρκεια των πολιορκιών της πόλης. 

Παρόλα αυτά, ο χαρισματικός Αρχηγός των οπλοφόρων Μεσολογγιτών πέρασε στα ψιλά γράμματα της ιστορίας. Εκτός του νεαρού της ηλικίας του, κυρίως η αντιδικία του με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο στάθηκε τροχοπέδη στην αναγνώρισή του. 

Η διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και η επανάχρηση των κτιρίων

Tου Ξενοφώντα Παπαευθυμίου *

  Μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και την περιπέτεια του Εμφυλίου Πολέμου, στις δεκαετίες  του ’50 και του ’60, η ελληνική κοινωνία βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα, παράδοση ή εκσυγχρονισμός. 

  Προτίμησε τον εκσυγχρονισμό και στο όνομά του αλλά και της οικονομικής ανάπτυξης του τόπου, θυσιάστηκε ένα μεγάλο κομμάτι της νεότερης αρχιτεκτονικής των κέντρων της χώρας, με αποτέλεσμα να μετατραπούν σε σύγχρονα πολεοδομικά τέρατα, με όλες τις γνωστές πολιτιστικές, κοινωνικές  και περιβαλλοντικές συνέπειες. 

ΠΟΙΗΣΗ «Όλοι έχουμε ανάγκη από λίγο Ουρανό»

Της Ελένης Πλακίδα*

–  Αλίμονο σε ’κεινον που προσπαθώντας να ορίσει τι είναι Ποίηση, αρχίζει με τη φράση «Ποίηση είναι» ή «Ποίηση δεν είναι». Προσωπικά δεν έχω καμιά τέτοια πρόθεση. 

–  Καθένας από τους ορισμούς που έχουν δοθεί για το τι είναι ποίηση περιέχει μια δόση αυθαιρεσίας. Κάθε τόσο δίνεται μια απάντηση που θεωρείται οριστική, ώσπου μια επόμενη απάντηση να την καταργήσει ή να την τροποποιήσει.

Πόλεις του Πένθους

*Της Ακακίας Κορδόση

Λίγες μέρες πριν από την εθελούσια πορεία προς τον θάνατο των εξοδιτών του Μεσολογγίου και μπροστά στις ανατριχιαστικές εικόνες του πολέμου της Συρίας, δημοσιεύουμε ένα πάντα επίκαιρο άρθρο της πεζογράφου Ακακίας Κορδόση που αναφέρεται στα μαρτύρια και τον πόνο που προκαλούν ανάλογα εκούσια ή και ακούσια γεγονότα, ανεξάρτητα αν αυτά ήταν πόλεμοι ή φυσικές καταστροφές και ανεξάρτητα αν κάποτε ονομάζονταν Μεσολόγγι, χθες Κόσοβο και Νέα Ορλεάνη και σήμερα Συρία.

Με μιά φορά δεν τελειώνει το χρέος προς τη γυναίκα.

Της Ακακίας Κορδόση *

ΟΙ ΕΠΕΤΕΙΟΙ ΣΑΝ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΟΥ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΣΑΧΛΑΜΑΡΕΣ. 

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ.

(Απόσπασμα από συνέντευξη της πεζογράφου Ακακίας Κορδόση που έδωσε σαν σήμερα το 1993 στις μαθήτριες Αναστασία Γεωργίου και Ελένη Κυτέα)

Ελ. Κ. : Ξέρουμε ότι είστε μέλος του Πανελλήνιου Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας. Πιστεύετε ότι η γυναίκα έχει κατακτήσει τη θέση που πρέπει στην κοινωνία. Είναι ίση προς τον άντρα;

Ακ. Κ. : Πιστεύω ότι τα νέα παιδιά, η ηλικία η δικιά σας κάτι θα κάνει. Μέχρι ώρας έχουν γίνει πολλά βήματα αλλά δεν έχει κατακτηθεί τίποτε. Ίσως στη δικιά σας γενιά ή μετά, την εποχή των παιδιών σας, κάτι να γίνει γιατί ακόμη υπάρχουν πολλά ριζωμένα μέσα μας, πάρα πολλά, ας τα πούμε ταμπού, ας τα πούμε παλιά πρότυπα.

Η ζώσα μνήμη ως ελεγεία της ζωής

Του Βαγγέλη Σακέλιου*

   Ήταν λίγο πριν τα Χριστούγεννα όταν πολύτιμος και γενναιόδωρος φίλος μού  χάρισε μία βαρύτιμη έκδοση του Μουσείου Μπενάκη, ήγουν ένα μνημειώδες λεύκωμα αφιερωμένο στην φωτογράφο της Κατοχής και της απελευθέρωσης, την Βούλα Παπαϊωάννου. Ένα ογκώδες πανόδετο πόνημα 646 σελίδων, ύμνος  στη ζωή και τον άνθρωπο μέσα σε  χρόνους δίσεκτους, τοπία πέτρινα, γιατί αυτό ήταν η Βούλα Παπαϊωάννου, ο καθρέφτης μιας Ελλάδας που επέζησε, μιας πατρίδας που χάθηκε.

Η ΤΕΧΝΗ ως τρόπος έκφρασης και επικοινωνίας

                                                                              

Του Δημήτρη Ρούσση *

   Τέχνη. Ως λέξη πολύ γνωστή. Ως έννοια ίσως λίγο συγκεχυμένη. Κι όμως η λέξη ΤΕΧΝΗ χρησιμοποιείται σε μια γλώσσα αγνή, απόλυτα επικοινωνιακή και  πανανθρώπινη. Μια γλώσσα που δεν ομιλεί με ήχους  αλλά με χρώματα ανεξίτηλα, με σχέδια εκφραστικότατα. Είναι η γλώσσα του ανθρώπου του απογυμνωμένου από εξωτερικά και επίκτητα γνωρίσματα, από φυλετικά ενδύματα, από εθνικιστικά  εμβλήματα και στρατιωτικά περιβλήματα, απαλλαγμένη από τις παντός είδους  ιδιοτελείς ψυχολογικές αναστολές.

Το όνειρο που σαρκώθηκε

Της Ελένης Πριοβόλου *

Το χωριό μου, Αγγελόκαστρο, ήταν επαρχία Μεσολογγίου. Εκεί πήγαινε ο πατέρας για τις ανάγκες του ως επαγγελματίας. Νομαρχία, Εφορία, Αγρονομία, αλλά και για το ούζο του καφενέ του. Το ούζο Τρικενέ. Μαζί έφταναν και οι μεζέδες που θα συνόδευαν το ούζο. Γαρίδες, καλαμαράκια, καβούρια, αυγοτάραχο, χέλια.

Έτσι το Μεσολόγγι- μεγάλο ταξίδι για εμάς τα παιδιά εκείνα τα χρόνια- είχε τη μυρουδιά ούζου με μεζέ στον καφενέ μας. 

Για τη Βάσω Κατράκη

Η Β.Κ στη λιμνοθάλασσα του αγαπημένου της Αιτωλικού

                                        

Του Δημήτρη Παπαστάμου*

 

   Βαθιά  είναι η σοβαρότητα  με την οποία  η Βάσω Κατράκη από την αρχή  της καλλιτεχνικής  της παρουσίας αντιμετώπιζε τη  χαρακτική.
   Νέα κοπέλα,  όταν άρχισε να ασχολείται  μ’ αυτή, βρήκε, όπως  και η Γερμανίδα χαράκτρια Καίτε  Κόλλιβιτς, τους δυνατότερους  ερεθισμούς για την τέχνη της μέσα στη ζωή του λαού και ακόμα περισσότερο στα γεγονότα, που από την εποχή της συντάρασσαν  τα λαϊκά στρώματα στα οποία άρχισε  να γίνεται  συνείδηση η ανάγκη για μόρφωση, εξέλιξη, κοινωνική  κατοχύρωση.

Ο εξ Αιτωλικού Κωνσταντίνος Κτιστόπουλος - Η μεγάλη αποκάλυψη

Του Γιάννη Μπούλια *

      
      Συμπληρώνονται  66 χρόνια  από την ιστορική εκείνην ημέρα, 1^η Ιουλίου  του  1952,  όταν η παγκόσμια  κοινή γνώμη γίνεται μάρτυρας καταπληκτικών εξελίξεων. Ένα μέγα και χρόνια  μυστήριο φτάνει στο τέλος του.

      Την ημέρα εκείνη,  ακούγεται  στο BBC  η είδηση  ότι έχει  αποκρυπτογραφηθεί η  Γραμμική Β,  γραφή προγενέστερη  της αλφαβητικής  χρησιμοποιούμενη στον  μυκηναϊκό  κόσμο. Ο Βρεττανοπολωνός Michael  Ventris,  ανακοίνωσε  την απόδειξη  περί της ελληνικότητας  της  - έως  τότε  μυστηριώδους – αυτής  γραφής,  προς συγκίνησιν  των φιλελλήνων  και απογοήτευσιν  των απανταχού  ανθελλήνων.

Το βιβλίο ως πολιτισμός και ως μάρκετινγκ

Του Χάρη Μαυρομάτη *

  Είναι χρόνια τώρα που ασχολούμαι με την κριτική του βιβλίου και φυσικά, βρίσκομαι σε επαφή με τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές και πεζογράφους. Βρίσκομαι, επίσης, σε επαφή με τους εκδοτικούς οίκους και παρακολουθώ τις κινήσεις τους και την εκάστοτε φιλοσοφία, που υποκινεί τις κινήσεις αυτές. Χωρίς να λέω τίποτε καινούργιο και τίποτε σοφό, αυτό που διατυπώνω είναι ότι οι συγγραφείς γράφουν και οι εκδότες κυκλοφορούν βιβλία, που στόχο έχουν να «συναντήσουν» το χρόνο του αναγνώστη, ο οποίος συρρικνώνεται όλο και περισσότερο.

Ο πολιτισμός στο μεσολογγίτικο DNA…

                                                                        Του Βασίλη Πάικου *

   Ολυμπιακοί αγώνες 2004. Η ολυμπιακή φλόγα περνά από το Μεσολόγγι. Και, κατά παρέκκλιση του επίσημου προγράμματος, κάνει στάση στο σπίτι του Κωστή Παλαμά. Ξαφνικά δεκάδες γυναίκες από τα διπλανά και από τα απέναντι σπίτια βγαίνουν στο δρόμο. Με ρόμπες, με παντόφλες και με ποδιές οι περισσότερες. Ξεκινά λοιπόν κάποια να τραγουδά τον ολυμπιακό ύμνο. Και ακολουθούν οι άλλες. Όλες. Τραγουδούν όλες μαζί το ύμνο. Ολόκληρο τον ύμνο. Και τους 15 στίχους του.

Η αδικία της Ιστορίας ή η ιστορία μιας αδικίας

Της Ακακίας Κορδόση*

Προτομή  από γύψο του Αθανασίου Ραζή - Κότσικα

(Έργο του Βασίλη Παπασάικα από τις συλλογές της "Διεξόδου")

  Εδώ και μερικά χρόνια, η Μάρω Βαμβουνάκη, μιλώντας για το «Διπλό ταξίδι» μου,  είχε πει  ότι είμαι πάντα με το  μέρος των αδικημένων· κι αυτό είναι αλήθεια. Τίποτε δεν με κάνει  ν’ αγανακτώ  όσο η αδικία και τίποτα δεν με κάνει να συγκινούμαι – μέχρι δακρύων – όσο οι αδικημένοι. Το παράπονο με συγκινεί  πιο πολύ  κι απ’ τον πόνο.

Το σκέφτομαι αυτό τις τελευταίες μέρες (ξανα)διαβάζοντας ένα βιβλίο για τον Θανάση – Ραζηκότσικα, τον πιο αγνό  ήρωα  της Επανάστασης, που η Ιστορία τον άφησε στη σκιά.

Το βιβλίο αυτό  είναι για μας διπλά ιερό.